:

            پوسیدگی ذغالی سویا ناشی از (Tassi) Goid Macrophomina phaseolina یکی از بیماری­های مهم سویا در ایران وجهان به شمار می­رود. قارچ عامل بیماری، خاکزاد و بذر­زاد بوده که موجب خسارت کمی و کیفی محصول می­گردد. بنابراین شناسایی، گسترش و کنترل بیماری از اهمیت فراوانی در ایران برخوردار است. برای کنترل شیمیایی این بیماری به علت خاکزی بودن، محدودیت­هایی مثل مشکلات زیست محیطی و اقتصادی در استفاده از سموم وجود دارد. تعیین میزان آلودگی خاک به قارچ عامل بیماری برای مدیریت کنترل آن از اهمیت زیادی برخوردار است. در این بررسی تعداد اسکلروت­های موجود در خاک مزارع مختلف، درصد آلودگی مزارع به بیماری، تعیین نقشه پراکنش بیماری در استان مازندران، میزان آلودگی بذر، گروه­بندی جدایه­های قارچ M. phaseolina براساس محیط کلرات پتاسیم، تعیین دمای کمینه، بهینه و بیشینه رشد قارچ عامل بیماری در آزمایشگاه و تأثیر شرایط خاک در باقی ماندن میزان اسکلروت در خاک بررسی گردید. در این بررسی تعداد اسکلروت­ها در خاک حداکثر با میانگین 5/27 عدد در خاک­هایی با بافت سبک در شمال استان مازندران و حداقل با میانگین 6/14 عدد در هر گرم خاک در جنوب مازندران با خاک­هایی با بافت سنگین تعیین گردید. بیشترین درصد آلودگی مزارع سویا به بیماری پوسیدگی ذغالی در شمال استان مازندران با 28 درصد و کم­ترین آن در جنوب استان مازندران با 5/8 درصد تعیین گردید. با بهره گرفتن از محیط کلرات پتاسیم جدایه­های قارچ M. phaseolina دارای سه شکل نرمال، پرمانند و با رشد محدود بودند. دمای کمینه، بهینه و بیشینه رشد قارچ به ترتیب 10، 35 و 40 درجه سانتی گراد تعییین گردید.

کلمات کلیدی: سویا، پوسیدگی ذغالی، اسکلروت، درصد آلودگی، رشد کلنی

1- 1- تاریخچه و گیاه شناسی سویا:

بیماری های سویا:

سویا دارای بیماری‌های قارچی، باكتریایی، ویروسی و نماتدی می‌باشد كه از بیماری‌های قارچی میتوان به پوسیدگی ذغالی[1] سویا، پوسیدگی فیتوفترایی سویا، بیماری لكه ارغوانی بذر سویا، لکه قهوه­ای سویا، زنگ سویا، سفیدك(کرکی) داخلی سویا، لکه موجی سویا، بیماری گیاهچه سویا و آنتراکنوز سویا اشاره نمود. از بیماری‌های باكتریایی معمولاً سوختگی‌های باکتریایی، خشكیدگی و پژمردگی باكتریایی و از انواع بیماری‌های ویروسی می‌توان ویروس موزائیک سویا را نام برد. از بیماری­های نماتدی

خرید فایل متن کامل این پایان نامه :

 سویا می­توان نماتد سیست سویا((Heterodera glycines و نماتد مولد گره سویا((Meloidogyne incognita را نام برد که این عوامل بیماری­زا به ترتیب باعث ایجاد علائمی نظیر رنگ پریدگی بوته­ها، کوتاه ماندن بوته­ها، توسعه کم ریشه­ها، کاهش تعداد غده­های تثبیت کننده ازت، نکروزه وقهوه­ای شدن ریشه­ها، تشکیل گره­های نماتد در ریشه، کاهش تعداد غلاف و کاهش وزن هزار دانه می­گردد. از میان بیماری­های قارچی پوسیدگی ذغالی یكی از مهمترین بیماری‌های شایع سویا است كه سبب خسارت شدیدی به مزارع سویا شده و عملكرد را شدیداً كاهش می‌دهد.

1-2-1-پوسیدگی ذغالی(Soybean Charcoal Rot) :

عامل بیماری پوسیدگی ذغالی سویا قارچ M. Phaseolina می­باشد. در زراعت سویا اسکلروت­های رها شده از بوته­ های آلوده در خاک و بذور آلوده به عامل بیماری باعث انتقال بیماری از سالی به سال دیگر می­گردند. اسکلروت­های موجود در خاک می­توانند سال­های زیادی بدون وجود میزبان در خاک زنده بمانند. شدت آلودگی زمانی که بوته ها در تنش رطوبتی یا کمبود مواد غذایی، فشردگی خاک، آلودگی به نماتدها و سایر عوامل بیماری زا باشند، به شدید ترین شکل دیده می شود. علائم بیماری در مرحله گیاهچه زمانی که شدت آلودگی در خاک زیاد باشد و در صورت کاشت بذور آلوده به عامل بیماری در شرایط خشک وگرم باعث پژمردگی و از بین رفتن بوته­ها می­گردد. در صورت وجود رطوبت و خنکی هوا قارچ عامل بیماری به صورت پنهان در بوته­ها باقی مانده ومعمولا پس از گلدهی در شرایط استرس خشکی و گرما ظاهر می شود. این بیماری در درجه اول یک بیماری ریشه و طوقه است ولی می تواند در قسمت های هوایی گیاه نیز ظاهر شود. در بافت های آلوده، ریشه اصلی وقسمت پایین ساقه نوعی تغییر رنگ متمایل به خاکستری گسترش می یابد. سرانجام علائم بیماری گرداگرد ساقه را می­گیرد وسبب زرد شدن برگ­ها، پژمردگی ومرگ بوته می شود. در این مرحله با تشکیل اسکلروتها به صورت پوششی از پودر زغال مانند در روی اندام­ها و زیر اپیدرم نمایان می شوند به همین دلیل به این بیماری پوسیدگی زغالی گفته می شود(شکل1-1).