دانلود پایان نامه و مقاله درباره کشاورزی تهیه پروتکل ریز ازدیادی و تولید نیمه انبوه دو پایه پا کوتاه کننده گلابی OH×F40 و FOX11

شاخه برخی از ارقام گلابی خاردار بوده، برگ‌های اره‌ای و مضرس با حاشیه صاف دارند. گل‌های گلابی هم‌زمان با برگ‌ها ظاهر می‌شوند و روی گل‌آذین دیهیم قرار می‌گیرند. معمولاً اکثر گونه‌های گلابی خودناسازگار بوده و نیاز به ارقام گرده‌زا دارند. درخت گلابی در برابر سرما حساس‌تر از سیب بوده و می‌تواند تا 30- درجه سانتی‌گراد را تحمل کند (خوشخوی و همکاران، 1377). در ضمن گونه‌های مختلف گلابی گرمای تابستان را نیز تحمل می‌کنند و تابستان‌های خشک در کنترل بیماری آتشک[1] که گلابی به آن بسیار حساس می‌باشد، مناسب است (Jakson, 2003).

برخلاف پایه‌های سیب که همگی از گونه Malus pumila می‌باشند، پایه‌های گلابی از چندین گونه متفاوت Pyrus بوده و حتی تعدادی از آن‌ ها به جنس دیگری متعلق می‌باشند. گلابی حداقل 3000 سال است که در چین کشت می‌شود، در قسمت‌های دیگری از دنیا، گلابی‌های زراعی از گونه P. communis بدست آمده‌اند (Davarynejad et al., 2007). کشت گلابی در تمدن غرب اولین بار توسط هومر حدود سه هزار سال پیش شرح داده شده است.

بدون شك اولین گونه‌ای كه اهلی شده Pyrus pyrifolia بوده است، زیرا تیپ وحشی آن بدون انجام گزینش، خوراكی است (Jakson, 2003). گونه‌های گلابی را براساس خصوصیات گیاه‌شناسی و پراكنش جغرافیایی می‌توان به پنج گروه طبقه‌بندی نمود که شامل، گونه‌های اروپایی، گونه‌های آفریقای شمالی، گونه‌های غرب آسیا، گونه‌های آسیایی با میوه بزرگ و گونه‌های آسیایی با میوه كوچك می‌باشند (Bell et al., 1996).

مهم‌ترین ارقام بومی گلابی در ایران شامل: شاه‌میوه نطنزی، محمدعلی مشهد، سه فصله کرج، گلابی دم کج کرج، سبری و پیغمبری می باشند. گلابی را شاه‌ میوه یا آمرود هم می‌نامند و به میوه‌های پیوندی و شاداب آن شاه‌آمرود گویند (شکل 1- 1). همچنین از گلابی‌های خارجی نیز که کم و بیش در ایران کشت می‌شوند می‌توان ، بارتلت[2]، دوشس[3]، ویلیام دوشس[4]، لوئیزبون[5]، اسپادونا[6] و کوشیا[7]را نام برد. بارتلت که در اروپا بنام ویلیامز مشهور است (شکل 1- 2)، مهم‌ترین و پرکشت‌ترین گلابی در دنیا به شمار می‌رود (محمودزاده و ابراهیمیان، 1390).

شکل 1- 1: چهار رقم از مهم‌ترین ارقام گلابی بومی ایران a. گلابی شاه‌میوه b. گلابی شاه‌میوه نطنز c. گلابی دم کج کرج d. گلابی بیروتی

شکل 1- 2: دو رقم از مهم‌ترین ارقام گلابی خارجی که در ایران کشت می‌شوند. a. گلابی بارتلت b. گلابی دوشس

مقایسه کلی بر وضعیت باغهای سیب و گلابی در کشور ایران نشان‌دهنده این است که برخلاف باغ‌های سیب، در باغهای گلابی استفاده از پایه های پاکوتاه‌کننده و روشهای کشت متراکم چندان متداول نشده است. مسلماً مهم‌ترین دلیل این امر عدم وجود پایه های مطلوب و سازگار با شرایط اقلیمی- خاکی بر ارقام گلابی کشور بوده و به این ترتیب که پایه های رویشی گلابی که طی 30 سال گذشته وارد شده همگی متعلق به گونه Cydonia oblonga می‌باشند که این پایهها حساس به کلروز و خاکهای آهکی بوده و با برخی از ارقام گلابی نظیر گلابی ویلیامز دارای ناسازگاری است، علاوه بر این که در سرماهای شدید زمستانه آسیب دیده و از بین خواهد رفت که این معایب سبب توسعه محدود این پایهها در کشور شده است. همچنین پایه‏های پا‏كوتاه‌كننده گلابی كه متعلق به گونهP. communis L. می‏باشند و دارای سازگاری بسیار خوبی با ارقام تجاری هستند، را می‌توان از طریق روش‏های کشت بافت با سرعت بالایی تکثیر و عرضه نمود. تعداد محدودی از پایه‏های پا‏كوتاه‌كننده گلابی حاصل از کشت بافت به كشور وارد شده است. با توجه به این که پایه‏های پا‏کوتاه‌کننده گلابی به تکثیر از طریق ریزازدیادی پاسخ داده‌اند، در حال حاضر یکی از اصلی‏ترین روش‏های تکثیر آن‌ ها کشت بافت محسوب می‏شود (نصرتی، 1382). بر این اساس با تلاش دهه‌ های اخیر در سایر کشورها نظیر ایتالیا و آمریکا برای دستیابی به پایه های مطلوب‌تری که فاقد معایب فوق باشند، دو پایه FOX11و OH×F40 وارد کشور گردیده است. این پایهها که متعلق به گونه گلابی می‌باشند، دارای محاسن متعددی شامل تحمل بهتر به غرقاب، خشکی و خاکهای آهکی بوده و با هیچ یک از ارقام گلابی ناسازگاری نشان نمی‌دهند. استفاده از این پایهها سبب کاهش هزینه برداشت و هرس می‌شود، همچنین کاهش مبارزه با بیماری آتشک با بهره گرفتن از بهبود مدیریت باغهای متراکم خواهد شد (روزبان، 1380). از این‌رو پژوهش حاضر به منظور تهیه پروتکل انبوه پایه های پاکوتاه‌کننده گلابی OH×F40 و FOX11 با میزان ریشهزایی بالا از طریق تعیین موارد ذیل صورت پذیرفت. شامل الف): ارزیابی اثر محیط‏های پایه مختلف ب): ارزیابی اثر غلظت‏های مختلف سایتوکینین نظیر2iP و BAP ج): ارزیابی توان ریشه‏زایی پایه های پاکوتاه‌کننده گلابی OH×F40 و FOX11

موفقیت در تحقیق فوق می‌تواند به تولید و تکثیر نیمه انبوه پایه های پاکوتاه‌کننده گلابی OH×F40 و FOX11 و تامین هستههای اولیه این پایهها برای انجام طرحهای تحقیقاتی و حفظ در شرایط خارج از شیشه کمک کند.

1-2- گیاه‌شناسی گلابی:

برگ‌های درخت گلابی اره‌ای مضرس هلالی یا با كناره صاف و به ندرت كنگره‌ای، جوانه‌ها در داخل از پهنا پیچیده و دمبرگ‌ها دارای گوشوارك‌های كم و بیش بزرگی می‌باشند و فلس جوانه روی هم خوابیده و گل‌ها همزمان یا كمی قبل از جوانه‌های برگ ‌باز می‌شوند (عبداللهی، 1388). گل‌ها خوشه‌ای، چترمانند، سفید به ندرت در برخی گونه‌ها و یا ژنوتیپ‌های وحشی صورتی و یا رگه‌های صورتی رنگ در آنها مشهود است. كاسبرگ‌ها به عقب برگشته یا گسترده و گلبرگ‌ها دارای قاعده دمبرگ‌‌مانند می‌باشند. گلبرگ‌ها تا حدودی مدور تا مستطیلی پهن بوده و 20 تا 30 پرچم‌ را در بر گرفته‌اند. بساک‌ها قرمز تا ارغوانی و 2 تا 5 خامه آزاد در قاعده به وسیله دیسك یك‏جا جمع می‌شوند. تخمك‌ها به تعداد دو عدد در هر خانه و میوه پوم كروی تا گلابی شكل است و كاسه گل پایا یا خزان‌كننده و گوشت میوه وابسته به رقم یا ژنوتیپ درصدهای متفاوتی را از سلول‌های اسكلروئیدی دارا می‌باشند. بذور رسیده گلابی قهوه‌ای تا سیاه و در برخی گونه‌های این جنس بسیار بزرگ‌تر از بذر گلابی‌های اروپایی است (عبداللهی، 1385).

از نظر گرده‌افشانی و تشكیل میوه، تقریبا همه ارقام گلابی خودناسازگار و دگرباورند. اگرچه بعضی از ارقام گلابی در برخی شرایط آب و هوایی تولید میوه بدون بذر می‌كنند، با این وجود بهترین عملكرد هنگامی است كه درخت گرده‌زا در بین ارقام اصلی كشت شده باشد (Westwood, 1993). درخت گلابی در برابر سرما از سیب حساس‌تر است و گل‌های گلابی در بهار کمی زودتر از سیب باز می‌شوند. به همین دلیل بیشتر در معرض خطر سرمای بهاره قرار می‌گیرند (عبداللهی، 1385) .در تابستان گیاه گلابی گرما را بیشتر از سیب تحمل می کند. گل و میوه گلابی در انتهای شاخه‌ها و اسپورهای دو ساله بوجود می‌آید، بنابراین هنگام هرس درختان بارور، باید در حفظ اسپورها دقت کرد. میزان محصول گلابی در باغ‌های معمولی به 45 تن در هکتار می‌رسد و تعداد ارقام گلابی موجود در ایران حدود 120 نوع است (محمودزاده و ابراهیمیان، 1390).

1-3 – ازدیاد و تکثیر گلابی:

در ازدیاد پایه‌های گلابی سه روش استاندارد وجود دارد که مورد استفاده قرار می‌گیرند که این سه روش شامل: الف): روش جنسی کشت بذر ب): خوابانیدن کپه‌ای شاخه در درخت به ج): چوب سخت میباشند.

1-4- کشت بافت گیاهی:

کشت بافت گیاهی به رشد مواد گیاهی عاری از میکروب در شرایط عاری از میکروارگانیسم‌ها مانند محیط غذایی استریل در یک لوله آزمایش کشت بافت گیاهی اطلاق می‌شود که شامل کشت پروتوپلاست، سلول، بافت و اندام گیاهی می‌باشد (خوشخوی، 1377). در سال‌های اخیر فنون کشت بافت گیاهی به یک ابزار بسیار قدرتمندی جهت تکثیر بسیاری از گونه‌های گیاهی تبدیل شده‌اند. این تکنولوژی با نظریه‌پردازی دانشمند آلمانی، هابرلنت، در مورد توانایی تبدیل یک سلول به موجود کامل[9] در اوایل قرن بیستم شروع شد.

سبب توسعه محدود این پایهها در کشور شده است. همچنین پایه‏های پا‏كوتاه‌كننده گلابی كه متعلق به گونهP. communis L. می‏باشند و دارای سازگاری بسیار خوبی با ارقام تجاری هستند، را می‌توان از طریق روش‏های کشت بافت با سرعت بالایی تکثیر و عرضه نمود. تعداد محدودی از پایه‏های پا‏كوتاه‌كننده گلابی حاصل از کشت بافت به كشور وارد شده است. با توجه به این که پایه‏های پا‏کوتاه‌کننده گلابی به تکثیر از طریق ریزازدیادی پاسخ داده‌اند، در حال حاضر یکی از اصلی‏ترین روش‏های تکثیر آن‌ ها کشت بافت محسوب می‏شود (نصرتی، 1382). بر این اساس با تلاش دهه‌ های اخیر در سایر کشورها نظیر ایتالیا و آمریکا برای دستیابی به پایه های مطلوب‌تری که فاقد معایب فوق باشند، دو پایه FOX11و OH×F40 وارد کشور گردیده است. این پایهها که متعلق به گونه گلابی می‌باشند، دارای محاسن متعددی شامل تحمل بهتر به غرقاب، خشکی و خاکهای آهکی بوده و با هیچ یک از ارقام گلابی ناسازگاری نشان نمی‌دهند. استفاده از این پایهها سبب کاهش هزینه برداشت و هرس می‌شود، همچنین کاهش مبارزه با بیماری آتشک با بهره گرفتن از بهبود مدیریت باغهای متراکم خواهد شد (روزبان، 1380). از این‌رو پژوهش حاضر به منظور تهیه پروتکل انبوه پایه های پاکوتاه‌کننده گلابی OH×F40 و FOX11 با میزان ریشهزایی بالا از طریق تعیین موارد ذیل صورت پذیرفت. شامل الف): ارزیابی اثر محیط‏های پایه مختلف ب): ارزیابی اثر غلظت‏های مختلف سایتوکینین نظیر2iP و BAP ج): ارزیابی توان ریشه‏زایی پایه های پاکوتاه‌کننده گلابی OH×F40 و FOX11

1-2- گیاه‌شناسی گلابی:

1-3 – ازدیاد و تکثیر گلابی:

1-4- کشت بافت گیاهی:

موضوعات: بدون موضوع لینک ثابت

فرم در حال بارگذاری ...

فید نظر برای این مطلب