برای تولید ماست باید از شیر با كیفیت بالا که تازه بوده و از دام سالم دوشیده شده باشد استفاده شود. تولید مدرن ماست یک فرایند كنترل شده است که اجزای آن شامل شیر، شیر خشك، شكر، میوه، طعم دهنده ها، رنگ ها، امولسیون و پایدار كننده ها بوده و كشت های خالص باكتریهای اسید لاكتیک در آن مورد استفاده قرار می گیرد. امروزه از هر نوع شیری برای تهیه ماست می توان استفاده نمود اما ماست های امروزی اغلب از شیر گاو تهیه می شوند.

     ماست قالبی که بعضی اوقات شامل تکه های میوه در کف ظرف می باشد در ظروف کوچکی تولید
می شوند که تبدیل لاکتوز موجود به اسید لاکتیک توسط باکتری های لاکتیکی در ظرف در بسته باعث ایجاد ساختار ژل یکنواختی در ماست تولیدی می گردد و بعد از این ماست برخلاف ماست همزده که عملیات همزدن روی آن انجام می گیرد بدون انجام فرایند اضافی روانه بازار مصرف می شود (Lee and Lucey, 2001). در تشکیل ماست قالبی و در ابتدای ژله شدن، كازئین به واسطه کاهش pH در نتیجه رشد باكتریهای اسید لاكتیک به نقطه پائین تر از نقطه ایزوالكتریك، رسوب می كند. ماست تولیدی ممکن است دارای دو عیب اولیه تغییر در ویسکوزیته و آب اندازی (سینرزیس) باشد که فرآوری، گرمخانه گذاری و شرایط نگهداری ممکن است روی این سری تغییرات اثر داشته باشند. افزودنی های لبنی و هیدروکلوئیدها بعضی اوقات جهت رفع این نواقص به ماست افزوده می شوند (Tamime and Deeth, 1980).

   پایدارکننده یک افزودنی غذایی می باشد که در فرمولاسیون مواد غذایی جهت جلوگیری از فرایند جداسازی اجزاء، بهبود ظاهر و افزایش ماندگاری مواد غذایی استفاده می شود. پایدارکننده در ماست می تواند ویسکوزیته را افزایش دهد و روی بافت و همچنین حساس دهانی و جلوگیری از جداشدن آب پنیر از ماست (آب اندازی) به دلیل برهمکنش با شبکه کازئینی تاثیر بگذارد (Alakali et al., 2008). در قلمرو دانش توسعه صنعت غذا، از ترکیب چندین نوع هیدروکلوئید جهت بهبود ویژگی های رئولوژیکی و رضایت بخشی نیازهای محصول ترکیب استفاده می شود (Norziah et al., 2006). ویسکوزیته ماست تحت تاثیر هموژنیزه کردن، pH، پارامترهای فرایند (ماست همزده یا قالبی) و فرایند حرارتی قرار می گیرد. پایدارکننده های طبیعی نظیر کربوکسی متیل سلولز، آلژینات، گوار و غیره در ترکیب با پایدارکننده های ثانویه نظیر کاراگینان جهت کاهش آب اندازی مایت استفاده می شود (Hansen, 1993). افزایش در محتوی مواد جامد ماست که منجر به کاهش آب اندازی می شود را می توان با بهره گرفتن از فرایند تبخیر یا الترافیلتراسیون و یا افزودن پروتئین شیر پس چرخ بدست آورد. اخیرا کنسانتره پروتئین آب پنیر به دلیل در دسترس بودن و قیمت پائینش بسیار مورد توجه و استفاده قرار گرفته است (Sodini et al. 2006).

   به دنبال افزایش ظرفیت تولید پنیر کشور، تولید آب پنیر نیز روند افزایشی را طی می کند. همواره در صورت عدم تصفیه یا تبدیل، مشکلات زیست محیطی زیادی به وجود می آید. از آنجایی که هزینه طراحی و اجرای یک سیستم تصفیه آب پنیر صرفۀ اقتصادی ندارد و از طرفی آب پنیر با دارا بودن ترکیبات با ارزشی نظیر پروتئین، لاکتوز

خرید فایل متن کامل این پایان نامه :

، مواد معدنی و ویتامین ها حاوی حدود 50 درصد کل مواد مغذی موجود در شیر بوده دارای ارزش تغذیه ای بالا می باشد. لذا پیدا کردن راه حل های مناسب جهت استفاده از این ماده مغذی نه تنها مانع آلودگی زیست محیطی می گردد بلکه از به هدر رفتن این ماده مغذی ارزشمند نیز جلوگیری میگردد. از میان روش های مختلف آب پنیر در کشور ما تنها تولید پودر آب پنیر متداول می باشد.

كنسانتره پروتئین آب پنیر ( WPC) یكی از محصولات حاصل از آب پنیر است كه به دلیل دارا بودن خصوصیاتی مانند قابلیت هضم، حلالیت بالا، ایجاد ویسكوزیته، قابلیت تشكیل ژل، امولسیون كنندگی، قابلیت زدن و تشكیل كف از ارزش بالایی برخوردار می باشد و كاربردهای فراوانی در صنایع مختلف غذایی نظیر صنایع نانوایی، محصولات قنادی، نوشیدنی ها، غذاهای رژیمی، صنایع لبنی، فرآورده های گوشتی و غیره دارد. كنسانتره پروتئین آب پنیر محصولی به رنگ سفید تا كرم روشن و طعم ملایم است كه از حذف مواد معدنی و لاكتوز از آب پنیر به دست می آید. این محصول حاوی حداقل 25 درصد پروتئین بوده و به صورت محلول یا پودر WPC خشك در دسترس می باشد (Morr et al.,1973).

مطالعات زیادی روی استفاده از پروتئین آب پنیر در تهیه ماست متمرکز شده است. هدف از افزودن پروتئین به ماست افزایش ماده خشک جهت قوام بهتر، بافت و حالت خامه ای شدن محصول می باشد. افزودن پودر آب پنیر باعث افزایش ویسکوزیته و همچنین کاهش آب اندازی ماست خواهد شد (Tamime and Robinson, 2007).

   فرضیه های این تحقیق عبارتند از:

• کمپلکس کنسانترۀ آب پنیر- کربوکسی متیل سلولز (CMC-WPC) بر خصوصیات فیزیکوشیمیایی و حسی ماست قالبی تولیدشده از شیر کامل گاو تأثیرگذار است؛
• کمپلکس کنسانترۀ آب پنیر- کربوکسی متیل سلولز (CMC-WPC) باعث قوام و طعم بهتر ماست قالبی می شود و از آب اندازی آن می کاهد.

بدینسان اهداف مشخص این تحقیق عبارت خواهند بود از :

• اثر غنی سازی شیر گاو با CMC-WPC بر خصوصیات فیزیکو شیمیایی و حسی ماست قالبی با توجه به ارزش تغذیه ای بالای پروتئین های آب پنیر و آثار مثبت آن ها بر ویژگی های ماست؛
• تولید ماست سنتی قالبی با قوام بهتر، آب اندازی کمتر، طعم و مزۀ بهتر و مشتری پسندتر با بهره گیری از تأثیر مکمل های پروتئین ارزان و در دسترس.

1 – Functional Food Science In Europe

2 – Whey Protein Concentration

3 – Whey Protein Isolates